takab's blog

اتفاقاتى که در دوره ظهور امام مهدى(عج) مى‏افتد، بسیار است. با بهره مندى از روایات اهل بیت(ع) تنها به بیان چند رخداد مهم اشاره مى‏کنیم: 1- اعلان ظهور: اولین حادثه‏اى که بعد از ظهور امام زمان(ع) شکل مى‏گیرد، اعلام ظهور امام زمان(ع) است. ظهور حضرت به وسیله منادى آسمانى اعلام مى‏گردد، آن گاه حضرت در حالى که به کعبه تکیه داده است، با دعوت به حق، ظهور خود را اعلام مى‏دارد.(1) دعوت حضرت هم به منظور اعلام ظهور حضرت است و هم به منظور فراخوان عمومى جهت پذیرش حکومت جهانى صورت مى‏گیرد. امام على(ع) فرمود: «هنگامى که منادى از آسمان ندا مى‏دهد: حق از آنِ آل محمد است و اگر طالب هدایت و سعادت هستید، به دامان آل محمد چنگ زنید، حضرت مهدى(عج) ظهور مى‏کند»(2) 2- رجعت و بازگشت برخى از مؤمنان صالح و پیامبران الهى مانند حضرت عیسى(ع) که در رکاب حضرت مهدى(عج) خواهند بود و در قیام و مبارزه او با ستمگران شرکت دارند. 3- مبارزات امام زمان(عج): یکى از حوادث مهم که بعد از ظهور امام زمان(ع) به وجود مى‏آید، مبارزه امام با دشمنان و مخالفان ظهور است. برخى از افراد و گروه‏ها حکومت عدالت گستر امام زمان(ع) را بر نمى‏تابند و با حضرت به جنگ مى‏پردازند. مخالفان امام را افراد و گروه‏هاى مختلف تشکیل مى‏دهند(3) و سیاست امام در برابر آن‏ها متفاوت است. امام زمان(ع) نخست همگان را به دین و صلح فرا مى‏خواند و با مدارا با آن‏ها رفتار مى‏نماید. امّا دشمنان دعوت امام را نادیده مى‏گیرند و به جنگ با امام مى‏پردازند. امام با بهره‏گیرى از همه قدرت و امکانات، با دشمنان برخورد مى‏کند، و جنگ سختى به وقوع مى‏پیوندد.(4) از جمله جنگ امام زمان(عج) با دجال(5) و سفیانى.(6) 4- پیروزى امام زمان(عج): در این درگیرى‏ها سرانجام حضرت پیروز مى‏شود. در برخى روایات از پیروزى امام بر شرق و غرب،(7)، جنوب و قبله(8) گزارش شده است. امام باقر(ع) فرمود: «حضرت قائم از ما است و فرمانروایى حضرت شرق و غرب را فرا مى‏گیرد».(9) از پیامبر اسلام(ص) گزارش شده است که حضرت مهدى(عج) لشکریانش را به سراسر زمین گسیل مى‏دارد.(10) 5- تشکیل حکومت جهانى و برچیده شدن مرزهاى جغرافیایى: امام مهدى(عج) حکومت جهانى تشکیل مى‏دهد و مرزهاى جغرافیایى را بر مى‏چیند. این حکومت همان حکومت آرمانى موعود است که از آن در روایات گاهى به مدینه »فاضله« سخن گفته شده است.(11) گاهى به جامعه مطلوب و گاهى به «دولت کریمه» یاد شده است. حکومت جهانى امام زمان(ع) از مؤلّفه‏ها و شاخصه هایى برخوردار است که تحقق هر کدام از آن‏ها مى‏تواند یکى از حوادث بعد از ظهور امام زمان(ع) محسوب شوند، از جمله: أ) گسترش عدالت: یکى از ویژگى‏هاى حکومت امام زمان(ع) عدالت است. عدالت عنصر گم شده‏اى است که همگان دنبال آن هستند. این گمشده در حکومت امام زمان تحقق پیدا مى‏کند. پیامبر اسلام فرمود: «یملاء الأرض قسطاً و عدلاً بعد ما ملئتْ ظلماً و جوراً»؛(12) امام زمان(ع) حکومت را به گونه‏اى سازماندهى مى‏کند که دیگر واژه ستم از ذهن‏ها رخت بر مى‏بندد و کسى به دیگرى ظلم نمى‏کند؛ ب) گزینش کارگزاران شایسته: طبیعى است که حکومت آرمانى امام زمان(ع) که رهبرى آن را امام مصلح و پارسا بر عهده دارد، کارگزاران آن نیز از صالحان و پارسایان خواهند بود، از این رو در روایات آمده است که دولت امام زمان(ع) را برخى از پیامبران و جانشینان آنان و صالحان و از اصحاب پیامبر اسلام(ص) تشکیل مى‏دهند. حضرت عیسى(ع) به امام زمان(ع) مى‏گوید: »من به عنوان وزیر فرستاده شده‏ام؛ نه امیر و فرمانروا.(13) 6- رشد آگاهى و دانش: یکى از حوادث بسیار مهم رشد دانش و صنعت در عصر امام زمان(ع) است. دوره ظهور دوران گسترش علم و دانایى است و مدینه فاضله اسلامى «مدینة العلم» است. با آمدن آن منجى همان گونه که ظلم جاى خود را به عدل و داد مى‏دهد، دانایى و فرزانگى جایگزین جهل و نادانى مى‏شود و جهان از نور عقل و دانش آکنده مى‏گردد.(14) 7- رشد عقل و خرد ورزى: در این دوره بشر به حاکمیت عقلانیت نایل مى‏گردد. در روایات آمده است که در عصر ظهور حضرت مهدى(عج) برکات خداوندى به بشر ارزانى داشته و دست رحمت ایزدى بر عقل‏هاى مردم کشیده مى‏شود و مردم از نظر عقل و بصیرت در وضع بى مانندى قرار مى‏گیرند.(15) 8- رفاه اقتصادى و معیشتى: به فرموده پیامبر اسلام(ص) در دوره حضور حضرت مهدى(عج) مردم به نعمت هایى نایل مى‏گردند که در هیچ زمانى سابقه ندارد. براى همگان برکات الهى از آسمان نازل مى‏شود و زمین چیزى از روییدنى‏هاى خود را پنهان نمى‏کند.(16) سطح رفاه زندگى در این دوره به حدّى است که طبق روایات رسیده از امام صادق(ع) در این دوره فقیرى یافت نمى‏شود تا مردم زکات اموالشان را به او بدهند.(17) 9- برقرارى امنیت اجتماعى: در این دوره امنیت اجتماعى به نحو کامل برقرار مى‏گردد. به گونه‏اى که اگر زنى به تنهایى بخواهد از عراق به شام مسافرت نماید، در مورد امنیتش هیچ ترس و دلهره‏اى ندارد.(18) 10- رشد تربیتى و شکوفایى فرهنگى و اخلاقى: در این دوره افراد به رشد تربیتى و اخلاقى و جامعه به بالاترین درجه تعالى و شکوفایى نایل مى‏گردند. امام على(ع) فرمود: «چون قائم ما قیام کند، کینه‏ها از دل‏ها زدوده مى‏شود».(19) امام باقر(ع) فرمود: «هنگامى که قائم ما قیام کند، خداوند قواى فکرى مردم را تعالى مى‏بخشد و اخلاق آنان را به کمال مى‏رساند».(20) در روایتى دیگر از آن حضرت نقل شده است که «در دوره ظهور، دوستى و یگانگى بین مؤمنان در نهایت خود قرار مى‏گیرد، به گونه‏اى که هر کس نیازمند باشد، بدون هیچ ممانعتى از جیب دیگرى پول بر مى‏دارد (و دیگرى هم از این کار راضى است».(21) براى اطلاع بیشتر در این مورد به کتاب عصر زندگى و چگونگى آینده انسان و اسلام، پژوهشى در انقلاب جهانى حضرت مهدى(عج)، تألیف محمد حکیمى مراجعه نمایید. در مورد بعد از ظهور حضرت مهدى(عج)؛ یعنى مدتى که حضرت مهدى (عج) حکومت مى‏کند، نیز بعد از آن دوره تا برپایى قیامت، نمى‏توان پاسخ قاطع و روشنى از روایات به دست آورد، چرا که در لابلاى روایات مدت حکومت حضرت مهدى(عج) نوزده سال و چند ماه،(22) هفتاد سال،(23) سیصد و نه سال،(24) آمده است. در روایتى ذکر شده که بعد از حضرت مهدى(عج) فردى از اهل بیت سیصد و نه سال حکومت خواهد کرد.(25) و بعد قیامت برپا خواهد شد، یا یکایک امامان(ع) رجعت و حکومت مى‏کنند و سپس قیامت بر پا خواهد شد(26) و… برخى از پژوهشگران اسلامى بیان داشته‏اند: در مورد مدت حکومت حضرت مهدى(عج) اگر چه برخى روایات حد معیّنى را بیان کرده‏اند و دوران حکومت حضرت را به هفت یا نه سال محدود نموده‏اند، لیکن این گونه روایات در منابع اهل سنّت ذکر شده، امّا عده‏اى بدون تحقیق این گونه روایات را در کتاب‏هاى شیعى وارد نموده‏اند. هیچ روایت صحیح السندى از امامان(ع) نرسیده است که دوران حکومت حضرت مهدى(عج) را محدود کرده باشد. این گونه روایات علاوه بر ضعف سند، با روح آیات و محتواى روایات متواترى (که وعده داده‏اند با ظهور و قیامت حضرت، زحمات انبیا به ثمر مى‏رسد: و جهان پر از عدل مى‏گردد) منافات دارد.(27) مقام معظم رهبرى در این باره مى‏فرماید: «بعضى خیال مى‏کنند دوران ظهور حضرت بقیة اللَّه آخر دنیا است. من عرض مى‏کنم دوران ظهور بقیة اللَّه(ع) اوّل دنیا است. اوّل شروع حرکت انسان در صراط مستقیم است، با مانع کمتر یا بدون مانع، با سرعت بیشتر، با فراهم بودن همه امکانات براى این حرکت. اگر صراط مستقیم الهى را مثل یک جاده وسیع، مستقیم و هموارى فرض کنیم، همه انبیا در این چند هزار سال گذشته آمده‏اند تا بشر را از کوره راه‏ها به این جاده برسانند. وقتى به این جاده رسید، مسیر تندتر، عمومى‏تر، موفق‏تر، بى ضایعات یا کم ضایعات‏تر خواهد بود. دوره ظهور، دوره‏اى است که بشریت مى‏تواند نفس راحتى بکشد. مى‏تواند راه خدا را طى کند. مى‏تواند از همه استعدادهاى موجود در عالم طبیعت و در وجود انسان به شکل بهینه استفاده کند».(28) روایات تعیین کننده دوران حکومت امام زمان(ع) با دسته‏اى دیگر از روایات که با روح تعالیم قرآنى بیشتر توافق دارد، در تزاحم و تعارض است. مفضل بن عمر مى‏گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: مدت خلافت حضرت قائم(ع) چه مقدار است. حضرت در جوابم آیات 105 تا 108 سوره هود را تا «عطاء غیر مجذوذ» تلاوت فرمود، سپس در توضیح آیه فرمود: منظور از «عطاء غیر مجذوذ» این است که آن نعمت و عطا از ایشان بریده نمى‏شود بلکه نعمتى است دایمى و مُلْکى است که نهایت ندارد و حکمى است که منقطع نمى‏گردد و امرى است که باطل نمى‏شود، مگر به اراده و مشیّت حق تعالى و از آن اراده و مشیّت کسى جز ذات او، آگاه نیست.(29) آیات مذکور بیانگر طولانى بودن نعمت‏هاى الهى براى اهل بهشت است. امام صادق(ع) با تلاوت آن و سپس تفسیر و تأویلش فرمود: »همان گونه که نعمت‏هاى الهى از اهل بهشت منقطع نمى‏گردد مگر به اراده خداوند، مدت خلافت حضرت قائم نیز بسیار طولانى است و از پایان آن کسى جز خداوند آگاهى ندارد».

پرسش: سرنوشت شيطان در ظهور چگونه است؟ پاسخ: در قرآن مجيد از شيطان نقل ميکند که پس از اينکه به دليل سجده نکردن بر انسان و تمرد از دستور الهي، رانده شد، به خداوند عرض کرد: ” قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ"؛"پروردگارا! مرا تا روزي که بر انگيخته خواهند شد مهلت ده"(حجر، 36). شيطان در اين درخواست دو مطلب را از خداوند متعال خواسته است: 1. به او مهلت داده شود، 2. اين مهلت تا قيامت و روز مبعوث شدن بندگان ادامه داشته باشد. پاسخ حضرت حق تعالي به او چنين است: ” قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ * إِلى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ؛تو از مهلت يافتگاني، تا روز و وقت معلوم"(حجر، 37و38) خداوند متعال به او مهلت داده است و درخواست اولي او را اجابت کرده است. اما درخواست دوم او او را که خواسته بود تا روز قيامت مهلت داشته باشد اجابت نشده است، بلکه تا روز و وقت معلوم به او مهلت داده شده است. پسرش اين است که ” وقت معلوم” چه زماني است؟ در بحار الانوار، ج60 ص221، از امام صادق(ع) روايتي وارد شده است ابن وهب از امام درباره سرنوشت ابليس در آيه پرسش ميکند که اين روز، چه روز و زماني ااست؟ امام ميفرمايند: “اي وهب! آيا تصور ميکني که آن روز زماني است که خدا در آن روز مردم را مبعوث ميکند؟(چنين نيست) بلکه خداوند ابليس را تا روز قيام قائم ما مهلت ميدهد. در آن زمان حضرت، ابليس را محم ميگيرند و گردن او را ميزند و آن روز، زمان معلوم است.” هدف اصلي انسان سعادت است و سعادت در جامعه بشري با حکومت حضرت مهري(ع) حاصل ميشود که در آن زمان زمين پر از عدل و داد ميشود و خبري از کفر و ظلم نيست. در آن زمان، قلبها از وسوسههاي شيطاني پاک ميشود و فساد نابود ميگردد. در اين روز، ابليس که کاري جز وسوسه و به انحراف کشاندن جامعه بشري ندارد، به عنوان اصل فساد، گردن زده ميشود پس منظور از کشته شدن ابليس و شيطان به دست حضرت، به قتل رساندن شيطان و پايان مهلتي است که به شيطان داده بود. البته قتل شيطان و ابليس، به معناي از بين رفتن همه شياطين به ويژه انسانهاي شيطان صفت نيست، زيار تکليف برقرار است و تکليف دائر مدار اختيار خير و شر است و برخي انسانها هتسند که نقش شيطان را بر عهده دارند. ضمن اينکه نفس اماره نيز اتس. امام رئيس شيطانها را که نقشي اساسي براي انحراف و گناه دارد از بين ميبرد. براي آگاهي بيشتر به تفسير الميزان، ج14، ص167ـ 169 ذيل آيه 38 از سوره مبارکه حجر و ص 184 ذيل بحث روايي آيه مذکور مراجعه شود.

اينكه حضرت مهدى(عج) مى فرمايد : «اگر ما مراعات شما را نمى كرديم و ياد شما را از خاطر مى برديم بلا بر شما نازل مى شد» ؛ پس اين همه بلايى كه بر سر شيعيان وارد مى شود چيست؟! emam-zaman-1.gifابتدا خوب است بدانيم اصل اين جملات براى شيخ مفيد نوشته شده است. در ابتداى نامه حضرت مى خوانيم : «نامه اى به برادر با ايمان و دوست رشيد، ابو عبداللّه  محمد بن نعمان - شيخ مفيد - كه خداوند عزت وى را از محل وديعه نهادن عهدى كه بر بندگان گرفته شده است مستدام بدارد. اما بعد سلام بر تو اى دوستى كه در دين مخلص و در مورد ما به يقين مخصوص گشته اى، ما در مورد (نعمت وجود) تو، خداوند را سپاس گزاريم…». آن گاه خطاب به شيعيان مؤمن مى فرمايد : «علم ما به اخبار شما احاطه دارد و هيچ چيزى از اخبار شما بر ما پوشيده نيست…»، تا مى رسد به جمله مورد پرسش كه مى نويسد : «انا غير مهملين لمراعاتكم و لا ناسين لذكركم و لو لا ذلك لنزل بكم البلاء و احطمكم الاعداء» ؛ «از يارى رساندن به شما كوتاهى نكرده فراموشتان نمى كنيم، و اگر چنين نبود ناگوارى ها بر شما نازل و دشمنان شما را نابود مى ساختند…»[1]. اگر دقت شود ذيل حديث مى گويد: بلايى كه باعث نابودى شيعيان مى شود با لطف و عنايت آن حضرت برطرف مى شود ؛ نه اينكه در دنيا سختى و گرفتارى هايى چون جنگ و زندان، سيل و زلزله و… دامن گير هيچ يك از افراد نمى شود. چرا كه اين سنت الهى است و بلاها باعث تربيت و تقويت و رشد انسان مى شود. گفتنى است ؛ زمانى شيعه در اقليت بود، اما با عنايات حضرت مهدى(عج) هر روز قدرت و توان آن بيشتر مى شود ؛ با اينكه تمام قدرت ها به نوعى تلاش مى كنند شيعه را نابود سازند، مهم ترين شرط اين عنايت و تداوم آن، دين دارى است كه بايد بكوشيم تا به دامن گناه و فساد سقوط نكنيم… پس معناى حديث اين نيست كه گرفتارى هاى شخصى و امتحانات پيش رو نداريم. علاوه بر اين شيوه و سيره عملى امام عصر(عج) (مانند ساير ائمه اطهار (علیهم السلام) ) است ؛ يعنى، همان طور كه در زمان آن بزرگواران اين طور نبود كه مردم ستمديده، فقير و يا مريض فورا نزد ائمه (علیهم السلام)  بيايند و حل مشكل را از آنان بخواهند ؛ بلكه اگر مى آمدند ائمه آنان را به تلاش و يا صبر در مقابل سختى ها تشويق مى كردند. با اين حال آن بزرگواران و به خصوص امام زمان(عج) - در موارد فراوانى به نيازمندان كمك كرده و از آنها دستگيرى نموده اند و يا نسبت به افراد مشتاق و شايسته، نظر لطف خود را بروز داده اند و… . نظارت امام زمان(عج) و ستاريت خدا: پرسش 23 . آيا امام زمان(عج) شاهد و ناظر اعمال ما است و به كارهاى خوب و بد ما آگاهى دارد؟در اين صورت آيا اين منافى با ستّار بودن خداوند نيست؛ زيرا خود او به پيامبرش فرموده است : گناهان امت تو را هم به تو نمى گويم…؟! در پاسخ اين سؤال، بيان چند نكته ضرورى است : يكم. گواه و شاهد بودن پيامبر (صلی الله علیه وآله)  [و امامان معصوم] بر رفتارهاى مردم، در آياتى از قرآن كريم بيان شده است ؛ از جمله: «فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤلاءِ شَهِيداً»[2] ؛ «حال آنان چگونه است، در روزى كه از هر امتى شاهد و گواهى [بر اعمالشان ]مى آوريم و تو را نيز بر آنان گواه خواهيم آورد». افزون بر فرشتگان (نويسندگان رفتارها)، اعضا و جوارح انسان، زمان و مكان، پيامبران و معصومين نيز از جمله گواهان ياد شده در آيه شريفه مى باشند[3]. مراد از «شهادت و گواهى» ياد شده در آيه، آگاهى از حقايق و ژرفاى رفتارهاى مردم در دنيا، از جهت نيل به نيك بختى يا تيره روزى، پذيرفته شدن يا رد شدن در پيشگاه الهى، امتحان فرمانبرى يا سرپيچى از احكام الهى و سپس گواهى دادن بر آن در روز قيامت است. آن گاه كه خداوند از بسيارى - از جمله پيامبر و معصومين (علیهم السلام)  - گواهى مى طلبد[4]. دوم. با توجه به مطالب ياد شده، مراد از گواه بودن امام زمان بر رفتارهاى ما، آگاهى از اعمال ما است و منظور از ديدن اعمال، ديدن با «چشم دل» است، نه چشم سر ؛ همچنان كه خداوند ناظر و آگاه بر اعمال است، بدون اينكه چشم مادى داشته باشد. امام زمان(عج) چشم خدا در ميان انسان ها است «السلام عليك يا عين الله فى خلقه»[5] و بر كل هستى و همه جوامع انسانى، اشراف و نظارت كامل دارد «و عينك الناظرة باذنك»[6]. سوم. بر اساس روايات مختلف و تفاسير، اعمال و تقديرات انسان ها هر سال - در شب قدر و توسط ملائكه و روح - بر امام زمان(عج) عرضه مى شود و او از همه آنها مطلع است. امام (علیه السلام) ، همچون پدرى مهربان، از شيعيان خود مراقبت مى كند و در لحظات سرنوشت ساز، با شيوه هاى مختلف به يارى آنها مى شتابد و چنان كه در توقيع شريف آن حضرت به شيخ مفيد آمده است : «فانّا نُحيط علما باَنبائكم و لا يعزب عنّا شى ءٌ من أخباركم»[7] ؛ «ما بر اخبار و احوال شما، آگاهيم و هيچ چيز از اوضاع و احوال شما، بر ما پوشيده و مخفى نيست». حضرت على (علیه السلام)  در حديثى در اين باره مى فرمايد: «ليس يغيب عنّا مؤمن فى شرق الارض و لا فى غربها» ؛[8] «هيچ مؤمنى در شرق و غرب زمين، از نظر ما غايب نيست». امام صادق (علیه السلام)  نيز فرموده است : «انّ الدنيا لتمثّل للامام مثل خلقة الجوز فلا يعزب عنه شى ءٌ»[9] ؛ «آسمان و زمين در نزد امام، چون پاره گردويى حاضر و نمايان است». در واقع بر اساس احاديثى كه تفسير سوره «قدر» و آيات آغازين سوره «دخان»… وجود دارد ؛ فهميده مى شود كه فرشتگان در شب قدر، مقدّرات يكساله را به نزد «ولىّ مطلق زمان» مى آورند و بر او عرضه مى دارند و به او تسليم مى كنند. اين واقعيت همواره بوده و خواهد بود. در روزگار پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله وسلم) محل نزول فرشتگان شب قدر، حضرت محمد مصطفى (صلی الله علیه وآله  وسلم) بوده است. بر اساس دلايل معتبر و احاديث وارده از سوى اهل بيت (علیهم السلام)  و اهل سنت، پس از رحلت پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) ، شب قدر هم چنان وجود دارد[10] و اين مقام شايسته جانشينان واقعى پيامبر است. امام على (علیه السلام)  درباره اين دو واقعيت بزرگ مى فرمايد : «شب قدر هر سال هست. در اين شب امور همه سال (تقديرها و سرنوشت ها)، فرو فرستاده مى شود. پس از درگذشت پيامبران، نيز اين شب، صاحبانى دارد…»[11]. چهارم. روايات عرض اعمال بر امام عصر(عج)، معتبر بوده و منافى با ستّاريت خداوند و معارض با ديگر روايات نيست ؛ زيرا امام زمان، واسطه فيض الهى و رابط خلق و خالق است و تمام عنايات و الطاف الهى به جهان، به وساطت و به بركت وجود آن حضرت جارى مى شود و لازمه اينكه به بهترين وجهى، اين وساطت تحقق پذيرد و در مواقع لازم، فيوضات به بندگان برسد، اين است كه آن حضرت از قابليت ها و افعال همگان با خبر باشد. پنجم. ميزان ستّار بودن پروردگار نسبت به هركس، به تناسب لياقت، شايستگى و درجات قرب او در پيشگاه الهى است. از اين رو خداوند براى كافران و فسادگران، پرده پوشى ندارد و ستاريت او نسبت به مؤمنان نيز، به تناسب درجات ايمان آنها، متفاوت است. بنابراين چه بسا بعضى از اعمال مؤمنان مقرّب را از نظر امام زمان(عج) نيز مخفى بدارد و شايد در همين مرتبه است كه در قيامت، برخى اعمال را از پيامبراكرم نيز پوشيده مى دارد. ششم. امامان معصوم (علیهم السلام)  از همه صفات الهى برخوردارند و همه كمالات حق در وجود پاك آنها تجلى يافته است. از جمله اين صفات، صفت ستار بودن است. همان گونه كه حق تعالى ستار است و بندگان مؤمنش را رسوا نمى كند، ولىّ حق و حجت الهى نيز كه مظهر ستاريت حق است، رازدار اسرار و اعمال مردم است و اعمال مؤمنان را براى ديگران فاش نمى سازد. در واقع ستار بودن ولىّ حق پرتوى از ستار بودن خداوند است و از آن جدا نيست، همانطورى كه خود حجت الهى تجلى كمال (و جمال و جلال حق است) و ظهور كامل و تمام عيار صفات حسناى ربوبى است. پس در اينجا دوگانگى وجود ندارد تا منافاتى لازم بيايد.

اينكه در مجالس مى گويند «براى سلامتى امام زمان(عج) صلوات» يا «براى تعجيل در فرج دعا كنيد»، مگر ايشان هم مثل بقيه مردم دچار بيمارى مى شوند يا با دعاى ما فرج و ظهور ايشان نزديك مى شود؟!

emam-zaman-doa.gifدعا براى سلامتى و فرج امام عصر(عج)، اطاعت از امر خداوند و پيروى از رسول اكرم و اهل بيت (علیهم السلام)  است. «دعا» براى آن حضرت داراى آثار و حكمت هايى است ؛ از جمله:
1. نشانه علاقه و محبّت قلبى به آن حضرت است و در نتيجه موجب تقويت ايمان و يقين است.
2. گشايش و فرج مؤمنان در آن است ؛ چنان كه خود آن حضرت در نامه اى مرقوم داشتند: «براى تعجيل در ظهورم دعا كنيد كه ظهور من، به نفع شما و موجب فرج و گشايش امور شما خواهد بود»[1].
3. فزونى نعمت، يكى از آثار دعا براى آن حضرت است ؛ زيرا شكر نعمت هاى الهى - به خصوص نعمت امامت ولايت آن حضرت - موجب افزونى نعمت است. علاوه بر اينكه شكر واقعى، موجب فاصله گيرى از گناه و تقرّب به خداوند است و اين در جلب نعمت هاى الهى مؤثّر است. مسلّم است كه دعا براى امام زمان(عج) موجب احترام و بزرگداشت آن حضرت و توجّه بسيار و دائمى به او و اداى شكر نعمت وجود آن حضرت است.
4. دعا، اظهار تجديد عهد و پيمان با آن حضرت است و محتواى پيمان با او، دين دارى، شريعت محورى و تصميم قلبى بر اطاعت امر امام (علیه السلام)  و يارى رساندن او با نثار جان و مال است.
5. سبب زنده نگه داشتن ياد امام غايب در دل منتظران است. زنده نگه داشتن مسئله امامت، از امور بسيار ضرورى و مورد تصديق عقل و شرع است و دعا براى امام زمان(عج)، در راستاى همين مهم قابل ارزيابى است.
6. اداى حقوق بسيارى كه آن حضرت بر ما دارد، دعاهاى ما داراى اين فايده است كه بعضى از حقوق او را ادا كنيم[2].
7. دعا براى آن حضرت، اين فايده را هم دارد كه خود آن حضرت نيز براى يارى دهنده و دعا كننده اش دعا مى كند[3] ؛ زيرا اين دستور دينى ما است كه قطعا مورد عمل او قرار دارد.
8. از ديگر فوايد دعا، تقرّب دعا كننده به خداوند متعال است ؛ زيرا ائمه اطهار (علیهم السلام)  وسيله هاى تقرّب و وصول الى اللّه  هستند.
9. از ديگر آثار دعا براى ولى عصر(عج) نورانيت قلب دعا كننده و كسب نور از آن خورشيد فروزان الهى است. اشراق نور امام (علیه السلام)  بر قلب مؤمن، درخشنده تر از خورشيد نور افشان است[4].
10. طول عمر، از ديگر منافع و آثار دعا براى امام زمان(عج) است و روايات متعددى بر اين امر دلالت دارد و…[5].
مضمون كلّى دعاى «اللهم كن لوليك…» درخواست يارى الهى و حفظ و سلامتى آقا امام زمان(عج) است كه از جمله وظايف مهم شيعيان در عصر غيبت است. در اين دعا از خداوند مى خواهيم كه ولىّ و سرپرست آن حضرت باشد ؛ يعنى، او را تحت ولايت خاصه خودش - كه مخصوص مقرّبان درگاهش است - قرار بدهد و حافظ و نگه دار او از جميع بدى ها، بلاها و سختى ها باشد. همچنين قائد و رهبر و پيشوا براى آن حضرت باشد ؛ يعنى، او را تحت زعامت و قيادت مخصوص خود قرار دهد… در ادامه از خداوند مى خواهيم كه «عين»، يعنى، نگهبان آن حضرت باشد و او را تحت حراست و حمايت خاصه خودش، از هر گزندى حفظ كند و آن حضرت را به گونه اى در زمين مستقرّ سازد كه مردم با ميل و رغبت، ولايت او را بپذيرند و ساليان سال، حضرت بدين گونه بر مردم حكومت كند.
اوقات دعا:
از ادله نقلى استفاده مى شود كه اگر دعا براى امام زمان(عج) در موقعيت ممتاز و حالت مناسب روحى و جسمى و در مكان و زمان خاصى مطرح شود، اجابتش سريع تر و تحقّق آثارش زودتر و بيشتر خواهد بود. بعضى از زمان ها و موقعيت هاى ويژه و ممتاز در مورد دعا براى آن حضرت عبارت است از:
1. بعد از نمازهاى واجب (به خصوص نماز ظهر، نماز عصر و نماز صبح) ؛
2. بعد از هر دو ركعت نماز شب ؛
3. در قنوت نماز و سجده شكر نماز ؛
4. هر صبح و شام، به خصوص روزهاى پنج شنبه و جمعه ؛
5. روزهاى نوروز، عرفه، عيد فطر و عيد قربان ؛
6. ماه مبارك رمضان، روز دحوالارض، روز عاشورا و شب و روز نيمه شعبان ؛
7. بعد از ذكر مصيبت امام حسين (علیه السلام)  و بعد از زيارت امام زمان(عج) ؛
8. به هنگام گريه از ترس خداوند ؛
9. به هنگام نجات از غصه ها، در سختى ها و مشكلات، در نزد هر نعمت و زوال آن ؛
10. بعد از نماز جعفر طيّار ؛
11. در مسجدالحرام، وادى عرفات، سرداب مقدّس سامرا، حرم امام حسين (علیه السلام) ، حرم امام رضا (علیه السلام)  و حرم تمام ائمه (علیهم السلام)  ؛
12. در تمام مكان هاى منسوب به امام زمان (مانند مسجد كوفه، مسجد سهله و مسجد جمكران) ؛
13. مداومت چهل روزه بر دعا و…[6].

آيا شخصى كه گناه كرده، مى تواند با امام زمان(عج) ارتباط داشته باشد؟ من خودم از امامم شاكى هستم ؛ چون وقتى ازش مى خواهم بيايد نجاتم دهد، نمى آيد يا فكر مى كنم به خاطر گناهانى كه مى كنم، محلّم نمى گذارد؟ ابتدا بايد دانست كه يكى از عوامل دورى انسان از امام زمان(عج) و قطع ارتباط روحى و معنوى و ناخشنودى آن حضرت، ارتكاب محرّمات الهى و گناهان است. آن حضرت در توقيع شريف به شيخ مفيد(ره) مى فرمايد: «شما مكلّف هستيد كه اوامر و دستورات ما را به دوستانمان برسانيد، با اينكه ما بر اساس فرمان خداوند بزرگ و صلاح واقعى خود و شيعيانمان - تا زمانى كه حكومت بر دنيا در اختيار ستمگران است - در نقطه اى دور و پنهان از ديده ها به سر مى بريم ؛ ولى از تمام حوادث و ماجراهايى كه بر شما مى گذرد، كاملاً مطّلع هستيم و هيچ چيز از اخبار شما بر ما پوشيده نيست. از خطاها و گناهانى كه بندگان صالح خداوند، از آنها دورى مى كنند ؛ اما شما آنها را مرتكب مى شويد نيز با خبريم. از عهدشكنى ها و پشت سر گذاشتن عهد و پيمان ها با اطلاعيم… پس از خداوند بترسيد و تقوا پيشه كنيد و ما خاندان رسالت را مدد رسانيد… سعى كنيد اعمالتان به گونه اى باشد كه شما را به ما نزديك سازد و از گناهانى كه موجبات نارضايتى ما را فراهم مى نمايد، بترسيد و دورى كنيد…»[1]. بر اساس اين توقيع شريف، همه شيعيان و دوستداران حضرت، توصيه به تقوا و ورع شده اند و اين بهترين راه دوستى و خشنودى امام زمان(عج) است ؛ همان طورى كه گناهان و معاصى، باعث نارضايتى آن حضرت و قطع پيوند و ارتباط با او است. حتّى در توقيع ديگر، علّت طولانى شدن غيبت و عدم مشاهده و ديدار آن حضرت، گناهان و انحرافات شيعيان و دوستان اهل بيت (علیهم السلام)  ذكر شده است: «… ما عهد مى كنيم با شما اى دوست مخلص (شيخ مفيد) كه در راه ما با ظالمان مجاهده مى كنى ؛ هر كس از برادران دينى شما - كه تقوا را سرمايه خويش قرار دهد - از فتنه هاى گمراه كننده و ظلمت خيز، در امان خواهد بود… آنچه كه موجب جدايى ما و دوستانمان گرديده و آنان را از ديدار ما محروم كرده است، گناهان و خطاهاى آنان و تخلّف از فرمان هاى خداوند است»[2]. جالب آنكه در آغاز قيام جهانى حضرت مهدى(عج) ياران و اصحاب نزديك ايشان، پيمان و بيعت سختى با آن حضرت مى بندند و تعهّد مى كنند كه از گناهان و انحرافات دورى جويند و از ظلم و فسادگرى بپرهيزند. اميرمؤمنان على (علیه السلام) ، در ضمن يك حديث طولانى، در وصف بيعت ياران امام زمان(عج) چنين مى فرمايد: با او بيعت مى كنند كه هرگز: دزدى نكنند «يبايعون على اَن يَسرَقوا» ؛ زنا نكنند «ولا يَزنوا» ؛ مسلمانى را دشنام ندهند «و لا يَسُبّوا مسلما» ؛ خون كسى را به ناحقّ نريزند «و لا يقتلوا مُحرما» ؛ به آبروى كسى لطمه نزنند «و لا يهتك حريما مُحرّما» ؛ به خانه كسى هجوم نبرند «و لا يهجموا منزلاً» ؛ كسى را به ناحق نزنند «و لا يضربوا احدا الاّ بالحقّ» ؛ طلا، نقره، گندم و جو ذخيره نكنند «و لا يكنزوا ذهبا و لا فضّة و لا بُرّا و لا شعيرا» ؛ مال يتيم را نخورند «ولا يأكلوا مالَ اليتيم» ؛ در مورد چيزى كه يقين ندارند، گواهى ندهند «و لا يشهدوا بما لا يَعلمون» ؛ مسجدى را خراب نكنند «ولا يُخرِبوا مسجدا» ؛ مشروب نخورند «و لا يَشربوا مسكرا» ؛ حرير و خز نپوشند «و لا يلبَسوا الخزّ و لا الحرير» ؛ در برابر سيم و زر سر فرود نياورند «و لا يتمنطقوا بالذّهب» ؛ راه را بر كسى نبندند «و لا يقطعوا طريقا» ؛ راه را نا امن نكنند «و لا يخيفوا سبيلاً» ؛ گرد همجنس بازى نگرايند «و لا يَفسقوا بغُلام» ؛ خوراكى را از گندم و جو انبار نكنند «ولا يحبسوا طعاما مِن بُرّ و لا شعير» ؛ به كم قناعت كنند «و يرضَونَ بالقليلِ» ؛ طرفدار پاكى باشند «و يَشَتّمونَ على الطيّب» ؛ از پليدى گريزان باشند «و يكرهون النجاسة» و…»[3]. پس گناهان و رذايل اخلاقى، عامل مهمى در محروميت انسان از عنايات امام زمان(عج) است. با اين حال بايد دانست كه امام هر زمان، مظهر رحمت و رأفت الهى و واسطه فيض بين خالق و مخلوق است. تمام نعمت ها به بركت وجود امام و حجّت هر زمان به مردم مى رسد و تمام بلاها نيز به بركت وجود او رفع مى شود و با اندكى اشتباه و خطايى، اين الطاف و بركات از انسان دريغ نمى گردد. او مظهر رحمت الهى است و هيچ سود و منفعتى را از ديگران توقّع ندارد و جز در راه منافع آنان قدم بر نمى دارد. در عنايت و لطف او، هيچ بخل و كاستى راه ندارد. آن حضرت در سخنان خيرخواهانه اى مى فرمايد: «پس بايد هر يك از شما [شيعيان]، كارهايى را كه موجب جلبِ محبّت مى گردد، انجام دهيد و بايد از كارهاى ناپسندى كه خشم و غضب ما را در پى دارد، اجتناب كنيد. پس [آگاه باشيد كه] مرگ آدمى ناگهان مى رسد كه در آن، ديگر توبه سودى نمى رساند و ندامت، نمى تواند او را از عذاب برهاند»[4]. يقين بدانيم اگر كوچك ترين انحرافى كه در بين شيعه ايجاد شود، قلب امام زمان را ناراحت و رنجور خواهد كرد. به همين جهت آن حجّت خداوند، شكوه خويش را از دست شيعيان جاهل و منحرف به اين صورت اظهار مى دارد: «به حقيقت، نادانان و كم خردان شيعه و كسانى كه پر و بال پشه بر دين آنها برترى دارد، ما را آزار مى دهند[5]». در پايان توصيه مى شود، ارتباط خود را با خواندن دعا و انجام اعمال نيك، با امام زمان(عج) پررنگ تر كنيد و خود را هميشه مديون و بدهكار او بدانيد. اگر دعاها و خواسته ها، همراه با گريه، پشيمانى و اشك شوق باشد، احتمال استجابت آن بيشتر است ؛ پس سوز و ندبه خود را با خواندن دعاى عهد و ندبه، اعلام داريد و در عين حال استغفار و توبه را فراموش نكنيد. بهترين شفيع در بارگاه الهى براى آمرزش گناهان، امام معصوم است و دعاى او در حق شيعيانش به يقين اجابت مى شود[6].